Metal eserleri zerur mehaniki, fiziki we himiki aýratynlyklar bilen üpjün etmek üçin materiallary rasional saýlamakdan we dürli emele getiriş proseslerinden başga-da ýylylygy bejermek prosesleri köplenç zerurdyr. Polat, ýylylyk bejergisi arkaly dolandyrylyp bilinjek çylşyrymly mikrostruktura bilen mehaniki pudakda iň köp ulanylýan materialdyr. Şonuň üçin polatdan ýylylygy bejermek metal ýylylygy bejermegiň esasy mazmunydyr.
Mundan başga-da, alýumin, mis, magniý, titan we olaryň erginleri dürli öndürijilik aýratynlyklaryny almak üçin ýylylygy bejermek arkaly mehaniki, fiziki we himiki aýratynlyklaryny üýtgedip biler.
Atylylyk bejergisi, adatça, eseriň görnüşini we umumy himiki düzümini üýtgetmeýär, tersine, iş böleginiň içindäki mikrostrukturany üýtgetmek ýa-da iş böleginiň üstündäki himiki düzümi üýtgetmek arkaly öndürijiligini berýär ýa-da gowulandyrýar. Onuň häsiýetnamasy, köplenç ýalaňaç göze görünmeýän eseriň içki hilini ýokarlandyrmakdyr.
Heatylylygy bejermegiň wezipesi materiallaryň mehaniki aýratynlyklaryny gowulandyrmak, galyndy stresleri ýok etmek we metallaryň işleýşini ýokarlandyrmakdyr. Heatylylygy bejermegiň dürli maksatlaryna görä ýylylygy bejermek amallaryny iki topara bölmek bolar: deslapky ýylylygy bejermek we soňky ýylylygy bejermek.
1.Deslapky ýylylygy bejermegiň maksady gaýtadan işlemegiň netijeliligini ýokarlandyrmak, içerki stresleri ýok etmek we soňky ýylylygy bejermek üçin gowy metallografiki gurluşy taýýarlamakdyr. Heatylylygy bejermek prosesi garyşdyrmak, kadalaşdyrmak, garramak, söndürmek we gyzdyrmak we ş.m.
l malylylyk we kadalaşdyrmak ýylylyk gaýtadan işlenen boş ýerler üçin ulanylýar. Uglerod düzümi 0,5% -den köp bolan uglerod polat we garyndy polat köplenç gatylygyny azaltmak we kesmegi ýeňilleşdirmek üçin dykylýar; Uglerod düzümi 0,5% -den az bolan uglerod polat we ergin polat, gatylygy sebäpli kesilende guralyň ýapylmazlygy üçin kadalaşdyrylýar. Düwürtmek we kadalaşdyrmak däne ululygyny arassalap, geljekdäki ýylylyk bejergisine taýýarlyk görüp, birmeňzeş mikrostruktura ýetip biler. Düwürtmek we kadalaşdyrmak köplenç gödek işlenenden soň we gödek işlemezden öň düzülýär.
l Wagt bejergisi esasan boş önümçilikde we mehaniki gaýtadan işlemekde döreýän içki stresleri ýok etmek üçin ulanylýar. Artykmaç transport işleriniň öňüni almak üçin, umumy takyklygy bolan bölekler üçin takyk işlemezden ozal wagt bejergisi gurnalyp bilner. Şeýle-de bolsa, ýokary takyklyk talaplary bolan bölekler üçin (meselem, koordinat içgysgynç maşynlaryň örtügi ýaly) iki ýa-da has köp garry bejeriş amallary gurulmalydyr. Pleönekeý bölekler köplenç garry bejergini talap etmeýär. Dökümlerden başga-da, gaty berkligi bolan käbir takyk bölekler üçin (takyk nurbatlar ýaly), köplenç gaýtadan işlemek wagtynda dörän içki stresleri ýok etmek we bölekleriň işleýiş takyklygyny durnuklaşdyrmak üçin gödek işlemek bilen ýarym takyk işlemegiň arasynda köp garrylyk bejergisi gurnalan. Käbir bölek bölekleri göni düzedişden soň wagt bejergisini talap edýär.
l Söndürmek we gyzdyrmak, gelejekde ýerüsti söndürmek we nitrit bilen bejermek wagtynda deformasiýany azaltmaga taýyn bolup, birmeňzeş we inçe temperaturaly martensit gurluşyny alyp bilýän söndürilenden soň ýokary temperatura temperatura bejergisini aňladýar. Şonuň üçin söndürmek we gyzdyrmak taýýar ýylylyk bejergisi hökmünde hem ulanylyp bilner. Söndürilen we gyzgyn bölekleriň oňat toplumlaýyn mehaniki aýratynlyklary sebäpli, gatylygy we könelmegine garşylygy pes bolan käbir bölekler soňky ýylylyk bejergisi hökmünde hem ulanylyp bilner.
2.Soňky ýylylygy bejermegiň maksady gatylyk, könelişmek we güýç ýaly mehaniki häsiýetleri gowulandyrmakdyr.
l Söndürmek ýerüsti söndürmegi we köpçülikleýin söndürmegi öz içine alýar. Faceerüsti söndürmek, kiçijik deformasiýasy, okislenmegi we dekarburizasiýasy sebäpli giňden ulanylýar, şeýle hem içerde gowy berkligi we güýçli täsir garşylygyny saklamak bilen, ýokary daşarky güýç we oňat eşik garşylygy ýaly artykmaçlyklara eýedir. Surfaceerüsti söndürilen bölekleriň mehaniki aýratynlyklaryny gowulandyrmak üçin köplenç söndürmek we gyzdyrmak ýa-da deslapky ýylylyk bejergisi hökmünde kadalaşdyrmak ýaly ýylylyk bejergisini etmeli. Umumy proses ugry: kesmek - ýasamak - kadalaşdyrmak (ýanmak) - gödek işlemek - söndürmek we gyzdyrmak - ýarym takyk işlemek - ýerüsti söndürmek - takyk işlemek.
l Karburizasiýa söndürmek pes uglerod polat we pes erginli polat üçin amatlydyr. Ilki bilen, bölegiň üstki gatlagynyň uglerod düzümi ýokarlanýar we söndürilenden soň ýerüsti gatlak gaty berklige eýe bolýar, ýadro bolsa belli bir güýç, ýokary berklik we plastisit saklaýar. Karbonizasiýa umumy karburizasiýa we ýerli karburizasiýa bölünip bilner. Bölekleýin karburizasiýa edilende, karburizasiýa etmeýän bölekler üçin bökdençlige garşy çäreler (mis örtük ýa-da örtüge garşy materiallar) kabul edilmelidir. Karburizasiýa we söndürmek sebäpli dörän uly deformasiýa we karburizasiýa çuňlugy, adatça, 0,5-2 mm aralygynda bolup, karburizasiýa prosesi, adatça, ýarym takyk işlemek bilen takyk işlemegiň arasynda düzülýär. Umumy proses ugry: gödek we ýarym takyk işlemegi kadalaşdyrmak, karburizasiýa söndürmek takyk işleýşi. Locallyerli karburizlenen bölekleriň karburizlenmedik bölegi, kömek puluny köpeltmek we artykmaç karburizlenen gatlagy kesmek prosesi meýilnamasyny kabul edeninde, karburizlenen gatlagy kesmek prosesi karburizasiýa edilenden soň we söndürilmezden öň düzülmelidir.
l Azot bilen bejermek, azot atomlarynyň demir ýüzüne azot saklaýan birleşmeler gatlagyny almaga mümkinçilik berýän bejeriş usulydyr. Nitrid gatlagy gatylygy, könelmegi, ýadawlygy we bölekleriň üstündäki poslama garşylygy ýokarlandyryp biler. Az mukdarda azaldýan bejerginiň temperaturasy, ownuk deformasiýa we inçe nitrid gatlagy (köplenç 0,6 ~ 0.7mm-den geçmeýär) sebäpli, nitrlemek prosesi mümkin boldugyça giç tertipleşdirilmelidir. Nitrid wagtynda deformasiýany azaltmak üçin, kesilenden soň stresden dynmak üçin ýokary temperaturaly temperatura zerur.
Iş wagty: 24-nji oktýabr-24-nji oktýabr
